لذت سیگار: یک کام عمیق

اینم یه متنی که در مورد سیگار نوشتم

در تمام این سالها، دو صنعت توجه من را به شدت به خودشان جلب کرده‌اند. صنعت خودرو و صنعت دخانیات. هر دو صنعت را تا حد خوبی می‌شناسم. تاریخچه آنها را می‌دانم. بسیاری از مدیران بین‌المللی آنها را می‌شناسم و فرصت این را داشته‌ام تا از نزدیک، داستان‌ها و اتفاقات زیادی را درباره‌ی این دو صنعت بشنوم.

صنعت خودرو برایم جذاب است به خاطر اینکه بسیاری از تئوری‌های مدیریتی،‌ برای نخستین بار در این صنعت شکل گرفته‌اند و بعدها، به همان شکل یا با تغییر لباس، در صنایع و حوزه‌های دیگر به کار گرفته شده‌اند. درست مانند صنایع نظامی، که اختراعات و فن‌آوری‌هایشان، یکی از پس دیگری وارد سایر صنایع می‌شوند و با تاخیری در حد چند ماه یا چند سال یا چند دهه، راه خود را به زندگی مردم عادی باز می‌کنند.

صنعت دخانیات هم برایم جذاب است. به دلیل اینکه در تنازع با «سلامت انسانها» برای بقاء، بر ذهن و اندیشه‌ی بشر پیروز شده‌ است و نه تنها پیروز شده، که سیگار و پیپ، جای خود را بر لبان اندیشمند‌ترین انسانها، حفظ کرده‌ اند. چنانکه کمتر اهل فکر و اندیشه‌ای را می‌توان یافت که حداقل برای یک‌بار، ابهام لحظات تفکر خود را در دود دخانیات غرق نکرده باشد.

. به نظرم مطالعه این صنعت، رازهای شگفتی را از اقتصاد و سیاست و انسان‌شناسی و روانشناسی و جامعه‌شناسی و تبلیغات و مدیریت، برای همه‌ی ما افشا می‌کند. فکر می‌کنم مطالعات زیاد ماه‌های اخیر، تجربه‌ی نزدیک آشنایی با این صنعت و همینطور محصولات آن – چرا که حدود یک سال، به صورت جدی سیگار می‌کشیدم – باعث شود که نوشته‌ی من، در مقایسه با آن نصیحت‌کنندگانی که به دور از تجربه واقعی، در اتاق‌های بسته‌ی خود، در کنار بخور اوکالیپتوس، با خوردن چای بدون قند و غذاهای رژیمی، می‌کوشند چند دقیقه‌ای بیشتر زنده بمانند، طعم واقعی‌تری از تحقیق را به خواننده‌ی این سلسله نوشته‌ها، عرضه کند.

به هر حال یک واقعیت انکار ناپذیر وجود دارد و آن اینکه در هر ساعت در جهان، ۱۰ نفر مستقیماً به دلیل مصرف سیگار می‌میرند که یکی از آن ده نفر، سیگاری نیست و به دلیل دوستی و مجاورت با سیگاری‌ها، قربانی می‌شود.

امیدوارم این سلسله نوشته‌ها، دو نتیجه داشته باشد. یکی شاید ترغیب سیگاری‌ها به مصرف کمتر سیگار و دیگری یادگیری از این صنعت. کمتر صنعتی تا این حد برای توسعه دانش رفتارشناسی، تولید محصول،‌ برندینگ و تبلیغات، نفوذ در ساختارهای سیاسی و اقتصادی، مذاکره و متقاعدسازی، هزینه کرده است. بسیاری از دستاوردهای این صنعت، می‌تواند در صنایع دیگر و در خدمت انسانها به کار گرفته شود. اما متاسفانه، حجم عمده‌ای از مطالب منتشره در سطح جهان، صرفاً به ترغیب انسانها برای ترک سیگار اختصاص یافته و کمتر کسی حوصله کرده یا فضای رسانه‌ای به او اجازه داده که درباره‌ی ابزارهای هوشمندانه‌ای که در این صنعت توسعه یافته است، تحقیق کند.

امیدوارم مطالعاتی که به تدریج در اینجا گزارش می‌کنم، کمک کند که کمی عمیق‌تر به این موضوع و سایر موضوعاتی که به آن نقد داریم فکر کنیم.

یکی از روش‌های عمیق‌تر فکر کردن، ورود عمیق به یک حوزه است. نمی‌توان مردم را از قمار کردن بر حذر داشت،‌ بدون اینکه پای صحبت کسانی بنشینند که شیرینی و تلخی قمار را تجربه کرده‌اند.

نمی‌شود مردم را از بی‌بند و باری در روابط ج.ن.سی بر حذر داشت، بدون اینکه در رسانه‌ها، جزییات این نوع رابطه‌ها، تحلیل و بررسی شود.

نمی‌شود از مردم خواست سیگار نکشند. بدون اینکه حتی لحظه‌ای،‌ پای صحبت کسانی بنشینیم که لذت یک کام عمیق، غرق در دود و ابهام را تجربه کرده‌اند.

باور من این است که در بسیاری از حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی، در جامعه‌ی ما، کور کردن چشم مردم و کر کردن گوش آنها و شطرنجی کردن تصاویر و حذف مقاله‌ها و محتوا، به عنوان روشی علمی – و البته ساده‌اندیشانه – برای اصلاح جامعه انتخاب شده است. روشی که در مورد حیوانات هم به ندرت جواب می‌دهد.

امیدوارم سلسله نوشته‌های «یک کام عمیق» حرکتی باشد تا شاید دیگران هم، بیاموزند که یاد دادن و یاد گرفتن در انسانها، فرایندی پیچیده‌تر و عمیق‌تر از عکس‌العمل سطحی و حیوانی «ستیز» یا «گریز»

پی نوشت: تصویری که در بالا می‌بینید، یکی از Mت. مارلبرو زمانی که سیگارهای فیلتردار خود را عرضه کرد،‌ شعار آنها را Mild as May (آرام و ملایم مثل آب و هوای اردیبهشت) انتخاب کرد تا بتواند زنان را هم به سمت سیگارهای خود جذب کند. اما به سرعت، در جامعه، مطرح شده که سیگارهای مالبرو دخترانه هستند و یک «مرد» سیگار فیلتردار نمی‌کشد!

فیلیپ موریس، شرکت تولیدکننده این برند سیگار (که امروزه بخشی از گروه آلتریا محسوب می‌شود) این بار جهت کمپین تبلیغاتی خود را تغییر داد،‌ کمپین تبلیغاتی دیگری راه اندازی کرد و در آن از تصویر کابوی‌های آمریکایی که سیگار مارلبرو می‌کشند استفاده کرد. خشونت مردانه‌ی این کابوی‌ها، کمک زیادی کرد تا تصویر زنانه‌ای که از سیگار فیلتردار شکل گرفته بود، از بین برود.

مردان مارلبرو یا Marlboro Men در طول پنجاه سالی که این کمپین تبلیغاتی اجرا میشد، کسانی بودند که در فیلم‌ها و عکس‌ها، با لباس کابوی‌ها، مشغول سیگار کشیدن دیده می‌شدند. حداقل چهار مورد از این مردان،‌ به علت بیماری‌های ریه فوت کرده‌اند! یکی از داستان‌های جالب، ماجرای واین مک لارن یکی از همین مردان مارلبرو است که در پنجاه و یک‌سالگی به علت سرطان ریه فوت کرد و چند سال آخر زندگیش را – پس از اینکه متوجه شد سرطان ریه دارد – کمپین‌هایی بر ضد سیگار کشیدن و مارلبرو راه‌اندازی کرد. جالب اینجاست که مالبرو، در شرایطی که تمام مردم، نسخه‌های چاپی عکس‌های تبلیغاتی مارلبرو مک لارن را در خانه‌هایشان داشتند، توانست در دادگاه اثبات کند که تا کنون تبلیغی از مک لارن و سیگار مارلبرو منتشر نشده است!

آخرین جملات مک لارن قبل از مرگ این بود: «سیگار انسان را می‌کشد و من شاهد زنده‌ی این ادعا هستم!»