کارگاه داستان نویسی : ایده بگیریم و خلق کنیم

سلام سلام سلام به همگی

خیلی خب مقدمه چینی نمی کنم و یه راست میرم سر اصل مطلب. اینجا بخش داستان نویسیه... بخش ایده پردازی... بخش نوشتن. حتی اگر نمی دونی که چطور باید بنویسی... من دوست دارم اسمش رو بزارم بخش آدمهای جسور!

از نظر من هر کس و هر کس... که دست به قلم ببره ( دست به کیبورد :d ) و کلمه ای بنویسه شجاعت و جسارت یک مبارز رو داره. و هر کس و هر کس که دنیایی رو خلق کنه و کاراکتری رو به وجود بیاره خودش در حد یک افسانه س!

پس می خوام سلام کنم به جنگجوها و افسانه های دنیای کتاب و نویسندگی.

خب می خوام این تاپیک شلوغترین و پر سر و صدا ترین تاپیک نویسندگی و ایده پردازی باشه که تا حالا تو این سایت وجود داشته.

غرض از ایجادش چیه ؟

اینکه بیایم و هر چی توی مخمون می گذره بی پروا بنویسیم. هر چی که ارزش گسترش دادن و تبدیل شدن به یه داستان رو داره و قدم به قدم و آهسته آهسته مراحل داستان نویسی رو پیش بریم.

می دونم به صورت تئوری تو این بخش تاپیک در مورد نوشتن رمان و داستان و دیالوگ و علایم نگارشی زیاده ولی تا وقتی وارد عمل نشی و ننوسی یاد نمی گیری. منم همینطوری یادگرفتم... البته هنوز دارم یاد میگیرم :71:

می خوام هر کسی که اینجا دست به قلم می بره تو این تاپیک شرکت کنه.

اینجا رو یه کلاس نویسندگیِ بدون استاد در نظر بگیرین. منابع ما چیه ؟

سایتهای اینترنتی... کتابهای نویسندگی، ایده های ذهنیمون... داستانهایی که قبلا نوشتیم یا می خوایم بنویسیم.

چی می خوایم یاد بگیریم ؟

چطور ذهنمون رو خلاق کنم. چطور وقایع جالب رو تبدیل به داستانی برای خوندن کنیم. و اینکه ما اینجا فقط و فقط با مثال کار می کنیم مثل...

روز آخر تابستان بود. کنار پنجره نشسته بودم و به سطرهای خالیِ دفترچه ی خاطراتم می نگریستم. احساس غریبی داشتم. نه اینکه از آمدن پاییز دلم گرفته باشد نه... بلکه از گذر تابستان بی ثمری دیگری آزرده خاطر بودم. با خود فکر کردم، چرا هرگز حتی سعی نکردم بهتر از آنچه هستم، باشم؟ چرا هرگز نخواستم و حتی قدمی برایش بر نداشتم؟ به گمانم او راست می گفت... به راستی که من یک آدم خودخواه و لج باز بودم....

آیا قراره کسی بهمون یاد بده که چیکار کنیم ؟

همونطور که گفتم منبع ما کتابها و دستورهاست، کسی اینجا نویسنده ی خبره نیست. من ؟ هیچی نیستم پر از اشکال و اصن یکی از دلایل ایجاد این تاپیک هم این بوده که با هم و من در کنار شما از شما یاد بگیریم.

چه کارهای می خوایم بکنیم ؟

علاوه بر کتاب خونی و ایده پردازی و شخصیت پردازی و نویسندگی می خوایم با هم بحث هم بکنیم و مسابقه راه بندازیم. توی هر دو سعی می کنیم یه مسابقه توی یکی از شاخه های نوشتن راه بندازیم. مثلا برترین شخصیت پردازی. برترین نوع نگارش، برترین ژانر ...

کِی شروع کنیم ؟

همین حالا. به محض ایجاد این تاپیک اینجا مال شماست. روش کار اینطوره که مثلا امروز یه درسی میدیم مثل دیالوگ نویسی اوکی ؟ بعد می ریم و تک تک بهترین دیالوگهای توی فیلمها، بازی و رمان ها از نظر خودمون رو جمع آوری می کنیم و نکات دیالوگ نویسی رو توش بررسی می کنیم. در نهایت خودمون شروع می کنیم در مورد یه ژانر جالب دیالوگ می نویسیم

اگر سوالی دارین مطرح کنین در خدمتم. فقط اینکه خواهشا خواهشا خواهشا... و باز هم خواهشا و لطفا... همه ی کسایی که اینجا داستان می نویسن یا به نویسندگی علاقه دارن و دوست دارن بنویسن شرکت کنن تو این تاپیک حتی اونایی که توی نوشتن استادن می خوایم از تجاربشون استفاده کنیم و یاد بگیریم

ممنون و تشکر از همگی می بینمتون :6:

- - - - - - - - - به دلیل ارسال پشت سر هم پست ها ادغام شدند - - - - - - - - -

درس اول

بخش اول - پیرنگ و ایده چیست و... چرا ؟!!!!!

همیشه پای یک ایده در میان است...

یه ایده یه جرقه و بعد بووووووووم یه اثر هنری خلق میشه. می تونه نقاشی باشه. مجسمه باشه. یه اختراع باشه و یا حتی... چیزی فراتر از همه اینها... یه داستان باشه!!

ایده از کجا میاد ؟

معمولاً وقتی دربارة داستان‌نویسی صحبت می‌شود، این سؤال هم مطرح می‌شود که «اید‌ه‌هاتون رو از کجا می‌یارین؟» تردید ندارم که این سؤال را همة نویسنده‌ها بارها و بارها شنیده‌اند

هر نویسنده‌ای جواب خودش را دارد. ایده‌های من معمولاً از دل احساس رشد می‌کنند و مبتنی بر چیزهایی هستند که تجربه کرده‌ام، دیده‌ام یا حس کرده‌ام.

احساس جرقه‌ای است که من را تحریک به نوشتن می‌کند. بعد می‌بینم که نشسته‌ام پشت ماشین‌ تحریرم و دارم تلاش می‌کنم آن احساس و تأثیرش را روی کاغذ بیاورم. به‌واسطه همان احساس است که شخصیت‌ها و بعد هم پیرنگ به وجود می‌آیند. این ترتیب و تقدم به‌ندرت تغییر می‌کند:

شخصیت‌ها، پیرنگ. هر عنصری عنصر دیگر را به وجود می‌آورد. هرکدام سؤال بعدی را ایجاد می‌کند. شخصیت‌ها از کجا می‌آیند؟ آیا درست ساخته و پرداخته شده‌اند؟ پیرنگ از کجا می‌آید
بگذارید مثالی بزنم.

نطفه داستان سهم من از پنج‌شنبه‌ها، سال‌ها پیش در بعدازظهر یکشنبه‌ای پاییزی شکل گرفت. آن روز من و دخترم کریس که آن‌موقع حدود ده سالش بود، به پارک والوم رفته بودیم؛
شهربازی‌ای که در فاصلة کمی از خانه‌مان قرار داشت. در آن یکشنبة خاص سردرد میگرنی من دوباره شروع شده بود. در نقطه‌ای بالای ابروی چپم دردی کُشنده داشتم و در معده‌ام تهوع شدیدی احساس می‌کردم، ولی از قبل به کریس قول داده بودم که به پارک ببرمش. به خودم و به او وانمود می‌کردم که خوبم، خوبِ خوب.

ورجه‌وورجه‌هایمان توی پارک کمی -و نه به‌تمامی- همراه با مراعات بود. او به ماشین‌بازی تمایلی نشان نداد و من سپاسگزار بودم، چون مدت‌ها بود که تمایلی به چنان بازی‌هایی نداشتم، اگر اصلاً بشود گفت که از ابتدا تمایلی وجود داشت.

چی می‌شد اگر...

آن روز کریس از پرسه زدن در پارک خوشحال بود. چرخ‌و‌فلک سوار شد و سراغ بازی‌های بی‌خطر رفت. من هم مثل همیشه تماشایش می‌کردم و از شادی او شاد بودم.

بعد به‌سمت یک بازی جدید رفتیم که اسمش ترابانت بود و در نزدیکی زمین ماشین‌های موتوری قرار داشت. ترابانت خیلی هوادار داشت و صفی طولانی جلویش تشکیل شده بود. کریس به‌شدت دلش می‌خواست سوار آن شود. گفت که بچه‌های مدرسه فکر می‌کنند ترابانت «عالی» است و ادامه داد:

«اما یه‌کم ترسناکه.»

ترابانت کاملاً امن به‌ نظر می‌رسید، اما او گفت که ماشین‌ها «بالا و پایین و این‌طرف و آن‌طرف می‌روند.» یادم هست به این فکر کردم که ماشینی که بالا و پایین و این‌طرف و آن‌طرف برود، همة روزم را خراب خواهد کرد.

پرسیدم: «می‌خوای یه دور سوارش بشی؟»

او شجاع به نظر می‌رسید، اما حالت اندوه‌باری داشت؛ مثل همة وقت‌هایی که همة بچه‌ها تلاش می‌کنند شجاع باشند، اما واقعاً نیستند.

پرسیدم: «می‌خوای باهات بیام؟»

امیدوار بودم بگوید نه. سرش را تکان داد، از ته قلب آه کشید، دل به دریا زد و سریع رفت بلیط بگیرد. صف کوتاه‌تر شده بود. متصدی فریاد کشید:

«عجله کنین، عجله کنین.»

برایش بلیط خریدیم. روی صندلی نشست و کمربندش را بست. می‌خواستم در آخرین لحظه بروم پیشش، اما نرفتم. بازی شروع شد.

دقیقه‌های بعدی، دقیقه‌های مشقت‌باری بودند. ماشین می‌چرخید، کابوس‌وار کج می‌شد، دوران می‌کرد، برق می‌زد. و همة این‌ها بی‌پایان به نظر می‌رسید. وقتی ماشین بالا و پایین و این‌طرف و آن‌طرف می‌رفت، هرازگاهی چشمم به صورت کریس می‌افتاد. چشم‌هایش بعضی وقت‌ها محکم بسته می‌شدند و بعضی وقت‌ها از ترس گشاد می‌شدند.

من با بیچارگی ایستاده بودم و دلم می‌خواست زمان زودتر بگذرد. برای لحظه‌ای چشم‌هایمان به هم خیره شد و این‌طور به نظرم رسید که در چشم‌هایش احساس خیانت دیدم؛ خیانت من به او. از یک پدر انتظار نمی‌رفت بچه‌اش را آن‌طور تنها بگذارد. آیا او هرگز من را می‌بخشید؟

بالأخره ماشین ایستاد و او پیاده شد. با پاهای لرزان به‌سمت من آمد، انگار داشت روی طناب بندبازی راه می‌رفت. وقتی دست‌هایش را گرفتم، می‌لرزیدند. احساس کردم از نگاه کردن به من اجتناب می‌کند. از او عذرخواهی کردم. گفتم باید همراهش می‌رفتم و اصلاً فکر نمی‌کردم آن بازی آن‌قدر ترسناک باشد.

او به من اطمینان داد بازی آن‌قدرها هم ترسناک نبوده و گفت که فقط کمی ترسیده بوده و چیز مهمی نبوده. هردویمان می‌دانستیم که حرفش دروغی نجیبانه بود؛ دروغی نجیبانه، فقط به خاطر من.

همان‌طور که دست در دست هم قدم می‌زدیم، ایده‌ای برای داستان به ذهنم خطور کرد که در نهایت تبدیل به داستان سهم من از پنج‌شنبه‌ها شد.

داشتم به این فکر می‌کردم که چقدر خوشبخت بودم که عشقمان به یکدیگر آن‌قدر بی‌تکلف و استوار بود که خیانت چند دقیقه پیش من به او -اگر تعبیر مناسبی بوده باشد- به‌هیچ‌وجه آن را تهدید نمی‌کرد.

اما چه می‌شد اگر عشقمان آن‌قدر استوار نبود؟ چه می‌شد اگر آن خیانت کوچک در پارک تنها یکی از خیانت‌های بی‌شمار من بود؟ چه می‌شد اگر آن خیانت آخرین خیانت من بود؟

چه می‌شد اگر...؟ چه می‌شد اگر...؟ ذهنم به‌سرعت حرکت می‌کرد، احساسم هم همین‌طور؛ مثل هر زمان دیگری که داستانی از راه می‌رسد، مثل انفجار کوچکی در اندیشه و احساس. چه می‌شد اگر...؟ چه می‌شد اگر حادثه‌ای مثل آن‌چه که در پارک اتفاق افتاد، در رابطة پدر و دختری نقشی حیاتی می‌داشت؟

اصلاً چه چیزی می‌توانست آن نقش حیاتی را ایجاد کند؟ خب، چه می‌شد اگر پدر، مثلاً، از مادر دختر جدا شده بود و این اتفاق در یکی از روزهای ملاقات آن‌ها افتاده بود؟ چه می‌شد اگر...؟

پس چی میشد اگر... ؟ یه ایده ی جالب و جذاب و پر از احساس!

و بعد از اون میریم سراغ پیرنگ. واقعا پیرنگ چیه ؟

پیرنگ یا (Plot) طرح، مسئله این است!

به روایت از ویکی پدیا واژۀ پیرنگ از هنر نقّاشی به وام گرفته‌شده و به معنای طرحی‌است که نقّاشان بر روی کاغذ می‌کشند و بعد آن را کامل می‌کنند؛ طرح ساختمانی که معمولاً معماران می‌ریزند و از روی آن ساختمان بنا می‌کنند. واژۀ پیرنگ در داستان به معنای روایت حوادث داستان با تأکید بر رابطۀ علیّت می‌باشد.

برای مثال: «شاه مُرد و بعد ملکه مُرد» داستان است زیرا فقط ترتیب منطقی حوادث بر حَسَبِ توالی زمانی رعایت‌شده‌است. امّا «شاه مُرد و بعد ملکه از غصّه دق کرد» پیرنگ است زیرا در این بیان، بر علیّت و چرایی مرگ ملکه نیز تأکید شده‌است.

ارسطو، پیرنگ را متشکل از سه بخش می‌داند: آغاز که حتماً نباید در پی حادثۀ دیگری آمده باشد، میان که هم در پی حوادثی آمده و هم با حوادث دیگری دنبال می‌شود، و پایان که پیامد طبیعی و منطقی حوادث پیشین است.

داستانی که پیرنگ ندارد، نقل وقایع است. نقل رشته ای از حوادث آن هم بر حسب توالی زمان."

مثالی از پیرنگ تفاوت پیرنگ با خلاصه ی داستان :

اینجا داستان " داش آکُل " از " صادق هدایت رو بررسی می کنیم "

خلاصه داستان:

"وقتی در شیراز دو تا لوطی بودند به نام های داش آکل و کاکا رستم که دومی چشم دیدن اولی را نداشت. روزی داش آکل را خبر کردند که حاجی آقایی او را در موقع مرگ به عنوان قیم خانواده اش معرفی کرده است. داش آکل قیومیت خانواده را قبول کرد. بعد دختر حاجی را دید و عاشق او شد. اما عشق خود را پنهان کرد. بعد از چندی دختر را به اولین خاستگاری که برای دختر پیدا شده بود، شوهر داد و اموال خانواده را به شوهر دختر وا گذاشت. بعد در نزاعی که با کاکا رستم کرد، کشته شد."

در خلاصه داستان به اتفاقات و حوادث به وجود آمده اشاره شده است اما وقتی پیرنگ همین داستان نیز خوانده شد، به خوبی مشخص بود که زنجیره ِعلی و معلولی به زیبایی در آن ترسیم شده است.

و اما

پیرنگ داستان:

" وقتی در شیراز، دو تا لوطی بودند به نام های داش آکل و کاکا رستم ، که کاکا رستم چشم دیدن داش آکل را نداشت، برای اینکه به او حسودی می کرد چون می دید /B]مردم به او احترام می گذارن/B]د و برای خصلت های جوانمردانه اش/B]، او را دوست می دارند. آن وقت یکی از حاجی های معروف شیراز، در لحظه مرگ، داش آکل را به علت اعتمادی که به او داشت، وکیل و وصی خود کرد. داش آکل از این وصیت حاجی در دل خوشنود نبود زیرا که با زندگی آزاد و بی قید و بند او نمی خواند. اما بر خلاف جوانمردی می دانست که بر طبق وصیت حاجی عمل نکند. کاکا رستم که دلش می خواست به جای داش آکل باشدو به اموال باد آورده و مفتی برسد، از حسادت هر جا می نشست شایع می کرد که داش آکل اموال حاجی را بالا کشیده است.