(انواع عناصر داستانی) شماره هفتم : فن فیکشن !

بزرگترین آرشیو فن فیکشن در اینترنت (و احتمالا هر جای دیگر)

اگه می خواید کاری درست انجام شه، خودتون انجامش بدید.
فن فیکشن (یا به اختصار فن فیک) تغییر دادن یا بسط دادن دنیا و اتفاقات یک اثر داستانی توسط طرفداران آن می باشد. فن فیک ها بنا بر چند دلیل نوشته می شوند: ادامه دادن داستانی که پایان مناسب یا کاملی نداشته است، قرار دادن شخصیت های داستان در موقعیت های نامعمول و پرداختن به نتیجه ی آن، قرار دادن شخصیت های دو داستان و فرنچایز متفاوت در کنار (یا در مقابل) یکدیگر و ...
به خاطر بی تجربه بودن بسیاری از فن فیک نویسان، فن فیکشن به عنوان مرجع نوشته های بسیار بسیار سطح پایین شناخته می شود. با این وجود، فن فیک هایی وجود دارند که بسیار خوب هستند و بعضی مواقع کیفیت آن ها اگر از داستان اصلی بالاتر نباشد، پایین تر هم نیست.
فن فیک به نظریه ها، پیش بینی ها و تمایلات طرفداران پیرامون وقوع حوادث دلخواهشان جان می بخشد و تمرکز بسیاری از از آن ها، به جای قهرمان داستان، یکی از شخصیت های فرعی است که به طور غیرمنتظره ای محبوبیت زیادی کسب کرده است.
با این که اینترنت عامل اصلی فراگیر شدن فن فیک شده است، این پدیده بسیار قبل تر از پیدایش آن وجود داشته است. شخصیت برجسته ای مثل جان استوارت میل با استفاده از فضاهای خیالی از پیش ساخته شده، داستان می نوشت. نغمه سرایان فرانسوی با استفاده از افسانه های آرتوری ترانه می سرودند و در یونان باستان پیرامون روابط شخصیت های ایلیاد نمایشنامه نوشته می شد.
با این که فرم نوشتاری رایج ترین فرم ارائه ی فن فیک است، ولی همه یشان این گونه نیستند. فن فیک را می توان در همه ی اشکال بیان داستان ارائه کرد. در ژاپن، دوجینشی (داستان مصور ساخته شده توسط تازه کاران) یکی از اشکال معمول است و با ساده تر شدن ساخت ویدئو و پیشرفته شدن کامپیوترهای شخصی، فن ویدئوها هم هم اکنون ظهور پیدا کرده اند.
امروزه تفاوت و مرز اصلی بین فن فیک و داستان اصلی، به طور عمده توسط قانون کپی رایت ایجاد شده است، چون بسیاری از نوشته های کلاسیک در اصل فن فیک هایی هستند که بنا بر منابع قدیمی تر ایجاد شده اند. تفاوت اصلی بین فن فیک و داستانی که با الهام از داستانی دیگر نوشته شده است، این است که داستانی که فن فیک بر اساس آن خلق شده، یک یا چندین نسخه ی رسمی دارد که از لحاظ قانونی به یک شرکت، خالق یا هر دو تعلق دارد. بنابراین آثاری مثل The Infancy Gospel of Thomas که یکی از کتب کاذبه (کتاب های مشکوکی که راجع به زندگی حضرت عیسی نوشته شده و در انجیل آورده نشده اند) می باشد یا بسیاری از دگرگونی های افسانه های آرتوری که در آن ها جام مقدس (holy grail) وجود ندارد یا رابطه ی بین لنسلات و گونیویر هیچ وقت اتفاق نیفتاده است، طبق این تعریف فن فیک محسوب نمی شوند.
تا به حال هیچ بیانیه ای پیرامون قانونی بودن یا قانونی نبودن فن فیک ها در قانون نامه ی آمریکا یا دادگاه ها صادر نشده است، ولی برخی افراد اعتقاد دارند فن فیک با قانون کپی رایت مغایرت دارد.
نظر نویسندگان پیرامون این فن فیک های نوشته بر اساس دنیای خلق شده توسط خودشان متفاوت است.
- جی.کی. رولینگ با در نظر گرفتن یک سری محدودیت ها، نظر بسیار مثبتی پیرامون فن فیک های هری پاتر دارد.
- تامورا پیرس اعتقاد دارد فن فیک راه خوبی برای تقویت مهارت نوشتن برای نویسنده های بلند پرواز است.
- تری پرچت با وجود داشتن فن فیک ها مشکلی ندارد و معتقد است هر چیزی می تواند مفید باشد، تا موقعی که با آن عاقلانه برخوردکرد. هر چند به این بیانیه دو اخطار هم اضافه می کند: هر کس که مبتنی بر دنیای Discworld فن فیک می نویسد، اصلا نباید به فکر پول باشد. / فن فیک نویس های Discworld نباید نوشته یشان را در معرض دید او قرار دهند.
- جرج آر. آر. مارتین، نفرتش از این پدیده را در وبلاگ خود ابراز کرده است، تا حدی که به گفته ی او نوشتن فک فیک بر اساس دنیای نغمه ی یخ و آتش پیگرد قانونی به همراه دارد. به گفته ی او: " خلق شخصیت یکی از مراحل نوشتن است. "
- جیمز بو (نویسنده و روزنامه نگار) حامی پر و پا قرص فن فیک است و اشاره می کند که خلق داستان توسط شخصیت ها و محیط خلق شده توسط فردی دیگر، قدمی مثبت در راستانی خلق شخصیت و محیط توسط خود فرد می باشد.
به طور کلی، واکنش ها از درخواست Archie comics پیرامون حذف فوری فن فیک های نوشته شده بر اساس آثارش تا چاپ یک سری از فن فیک های با کیفیت Star Trek به صورت کتاب توسط Paramount Pictures متغیر بوده است.
چند توصیه برای نوشتن فن فیک:
- راجع به اثری که می خواهید بر اساس آن فن فیک بنویسید، خوب تحقیق کنید و اگر اخیرا آن را نخوانده اید/ندیده اید، حتما این کار را انجام دهید.
- فن فیک عموما وقتی جذاب است که کار نویسنده ی اصلی را دنبال کند. عوض کردن اتفاقات داستان اصلی به میزان زیاد ممکن است ذوق خیلی ها را برای خواندن فن فیک شما کور کند.
- فن فیک مکان خوبی برای بررسی احتمالات است. اگر برای فن فیک نوشتن به دنبال موضوع می گردید، سوال هایی را از خود بپرسید که با "چه می شد اگر" شروع می شوند:
" چی می شد اگه فلان شخصیت به جای این که مهربون باشه، ظالم باشه؟ "
" چی می شد اگه فلان شخصیت نمی مرد؟ "
" چی می شد اگه فلانی و فلانی با هم ازدواج می کردن؟ "
" چی می شد اگه همین داستان به جای یه محیط قرون وسطایی، تو یه محیط علمی تخیلی اتفاق بیفته؟ "
و ...
- اگر قصد دارید از شخصیت های داستان اصلی، بدون تغییر دادن ماهیتشان استفاده کنید، هویت و شخصیت آن ها را به همان شکلی که بودند، نگه دارید. مثلا اگر یکی از ویژگی های شخصیت مورد نظر غرور است، نباید در فن فیک شما رفتار یک شخصیت فروتن را پیدا کند.
- حال و هوای کلی داستان را برای خود تعیین کنید. برخی از فن فیک ها بین چند حال و هوای کلی ( به طور مثال جدی/ طنزآمیز) گیر می کنند و این باعث می شود دل خواننده برای ادامه دادن اثر زده شود.
و در آخر:
- اگر احساس می کنید توانایی خلق دنیا و شخصیت های خود را دارید، وقتتان را با نوشتن فن فیک تلف نکنید. چون فن فیک، هر چه قدر هم که خوب باشد، در آخر فقط یک فن فیک است و به هیچ عنوان جای یک داستان اصیل را نمی گیرد.
آثار محبوب فن فیک نویسان و تعداد تقریبی فن فیک های آن ها (تا 22 آپریل 2013) در سایت fanfiction.net: